Edirne Sarayı’nın yüzde 50’si ihya edildi

Osmanlı Padişahı 2’nci Murad döneminde 1450 yılında yapımına başlanan ve Fatih Sultan Mehmet döneminde tamamlanan Edirne Sarayı, savaş, deprem ve yangınlar sonucu ya tahribata uğradı ya da yıkıldı.

Cihannüma Kasrı, Adalet Kasrı, Kum Kasrı, hamam, mutfak ve saray giriş kapısının bir bölümü her şeye rağmen günümüze kadar ulaştı. Ayakta kalan yapılar ile kaybolan diğer kısımların ayağa kaldırılması için Kültür ve Turizm Bakanlığı, Edirne Valiliği ve Trakya Üniversitesi, alanda yaklaşık 15 yıl önce ortak kazı ve restorasyon çalışması başlattı.

Çalışmalar sonrası mutfak ve hamam restore edildi. Daha önce Trakya Üniversitesi tarafından yapılan kazı çalışmaları, 18 Ekim 2022’de Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanlığı’na devredildi. Milli Saraylar Başkanlığı’nca 2023 Ocak ayında oluşturulan 5 yıllık master plan çerçevesinde tarihi saray alanında ihya ve restorasyon çalışmalarına start verildi.

‘DÖNEM ÖZELLİKLERİNİ FEVKALADE GÜZEL YANSITAN BİR SARAY’

Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Dairesi Başkanı Yasin Yıldız, Edirne’ye gelerek sarayda yapılan çalışmaları inceledi. Yaklaşık 1200 dönüm alanda restorasyon ve ihya çalışmalarının sürdüğünü belirtene Yıldız, “Milli Saraylar olarak yapmış olduğumuz çalışmalarda en öne çıkardığımız konu, Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla Edirne Sarayı alanının bir bütün olarak ihyasıydı.

Bu arazi temelinde bu şu an gerçekleşmiş görünüyor ve çalışmalarımız da bu prensiple devam ediyor. 2,5 yıl içerisinde Cihannüma özelinden ortaya çıkarsak, burada hemen arkamızda görmüş olduğunuz gibi Edirne Sarayı’nın sur duvarlarının, arkeolojik kalıntılarla, yapılan kazı çalışmalarıyla, literatür taramasıyla, fotoğraf, arşiv belgesiyle, bilgilerle ortaya çıkarılan bölümü de ihya edilmiş oldu. Bununla birlikte yine Edirne’yi çalışan dostlarımızın çok yakından bildiği gibi sarayın Arz Odası’yla ilgili çalışmalar şu an hummalı bir şekilde devam ediyor. Yine burada çok önemli bir tarihi yapı var; Kum Kasrı. Gerçekten Edirne Sarayı’nın dönem özelliklerini fevkalade güzel yansıtan bir saray. Onunla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor.

Bununla birlikte tabii alanın ciddi anlamda özellikle master planının tarihi Sarayı Cedidi Amire’nin bulunduğu bölümde kazı çalışmalarımız özellikle Cihannüma’nın bulunduğu ikinci avlu ve aslında bizim hemen sınırlarında bulunduğumuz birinci avlu da devam ediyor. Master planımızda 4 ana etap var. İnşallah bunlar bittiğinde sadece Edirne için değil, ülkemiz ve hatta dünya kültürel mirası için çok önemli bir eserin ortaya çıkacağını söyleyebilirim” dedi.

ÇALIŞMALARI GÜNLÜK 300 ÇALIŞANLA YÜRÜTÜYORUZ’

Sarayın belli noktalarında Bilim Kurulu önderliğinde arkeolojik kazı çalışmalarının sürdüğünü kaydeden Yıldız, “Hocalarımızın nezaretinde çok sayıda arkeolog, sanat tarihçisi ve saha çalışanı yer alıyor. Edirne Sarayı’ndaki çalışmaları ortalama günlük 300 çalışanla yürütüyoruz. Bunlar tamamı restorasyon ve kazıda görev alan arkadaşlarımız. Dolayısıyla burada Cumhurbaşkanımızın sağlamış olduğu imkanlar doğrultusunda Edirne Sarayı’na gerçekten çok büyük bir yatırım yapıldığını söyleyebiliriz. Zaten neticesi de arkamızdaki çalışmadan görülebiliyor” diye konuştu.  

‘17, 18 VE 19’UNCU YÜZYILA AİT KALINTILAR VAR’

Yıldız, sarayın yüzde 50’ye yakın kısmının ihya edildiğini belirterek, “Edirne Sarayı tamamında arkamızda olmuş olan 15-16’ncı yüzyıl kalıntıları yok. Edirne Sarayı farklı yüzyıllarda inşa edilmiş. Aslında bu yönde bir miktar Topkapı Sarayı’na da benzeyen ki mimari yapısı ve saray planıyla çok benziyor.

İki kardeş saray gibiler. Sadece coğrafyanın getirmiş olduğu birtakım farklılıklar var. Dolayısıyla Edirne Sarayı’nın bu kalıntılarında sadece tarihi yapıları gündeme alırsak, 15 ve 16. Yüzyıl yapılarını gündeme alırsak, ihya edilen kısmın yüzde 50’ye yakın olduğunu söyleyebilirim. Ancak burada çok kıymetli, günümüze ulaşmış ve restorasyon çalışmaları devam eden 17, 18 ve 19’uncu yüzyıla ait kalıntılar var. Bunların 19’uncu yüzyıla ait olanları son derece muhkem şekilde ayaktalar” dedi.

‘MAHMUDİYE KIŞLASI KÜLTÜR MERKEZİ OLARAK ÖNEMLİ BİR YER ALACAK’

Sarayın ihyası kapsamında geçen yıl restorasyonuna başlanan Mahmudiye Kışlası’nda da çalışmaların sürdüğünü anlatan Yıldız, “Bittiği zaman özellikle bu alanda taşınabilir olarak sergilenebilecek nitelikli eserlerin, modern müzecilik uygulamaların yer alacağı bir bina olacak. Bununla birlikte Milli Saraylar Araştırma Merkezi’nin Trakya, Balkanlar, hatta Orta Avrupa’ya kadar hitap edecek bir kolunu yine burada açacağız. Tabii ki Edirne, Edirne Sarayı, sanat tarihi, mimarlık, kültürel miras konularında çok önemli bir kütüphane tesis edeceğiz.

Bununla birlikte konferans salonları, etkinlik salonları, Edirneli sanatçılara hitap edecek, hatta Balkan coğrafyasındaki sanatçılara hitap edecek geçici sergileme alanlarımız da olacak. Dolayısıyla yaklaşık 80 dönüm bahçeye sahip ve 25 bin metrekare kapalı alanı bugünümüze ulaşmış olan Mahmudiye Kışlası çok ciddi bir kültür sanat merkezi olarak, bu kampüsün önemli bir parçası olacak” diye konuştu. (DHA)